طراحی هنرستان دخترانه با رویکرد به ارتقاء کیفیت حیاط (فضای باز بیرون)

حیاط مدارس به منزله فضای باز با عملکردهای متنوع جسمانی، آموزشی و اجتماعی، از جایگاه ویژه ای در علم روانشناسی به عنوان عرصه تعاملات و روابط قوی احساسی و ادراکی دانش آموزان و بستر تخلیه انرژی و استراحت آنها برخوردار می باشد. این در حالی است که مطالعات وضع موجود نشان دهنده فقدان شرایط کیفی مطلوب حیاط مدارس ایران، جهت تحقق اهداف نامبرده می باشد. در شرایط فعلی ایران، هیچ گونه برنامه مستقلی برای حیاط مدارس در ارتباط با منظر سازی آن تدارک دیده نشده است. مبنای طراحی مدارس ایران، تنها طراحی ساختمان آن است به طوریکه حیاط ادامه طراحی مدارس نبوده و تنها بخشی از زمین است که پیرامون ساختمان قرار دارد. به همین سبب حیاط مدارس مکانی جدای از ساختمان مدرسه محسوب شده و هیچ ارتباطی میان حیاط و ساختمان وجود ندارد. در صورتیکه پژوهش های بسیاری ارتباط موثر و معنی دار میان شادابی دانش آموزان را با منظرسازی و طراحی حیاط مدارس متذکر شده اند. توجه به نیازهای دانش آموزان در طراحی حیاط مدارس به منظور شادابی دانش آموزان طی اوقات تفریح و ساعات غیر رسمی آموزشی، هدف اصلی پژوهش حاضر را بر اساس مبانی مطرح در نظریات روانشناسی و شادابی شکل داده است. ساختار کلی پژوهش در دو بخش تئوری (مبانی نظری پژوهش) و عملی (طراحی معماری) شکل گرفته است به طوریکه دستاوردهای حاصل از بخش تئوری به منزله معیارهای طراحی معماری در بخش عملی بکار برده شده است. مسیر شکل گیری روش پژوهش از طریق یک مسیر خود جوش و پویا بدون تکیه بر روشی آماده و از پیش تعیین شده بر اساس ارتباط با محیط هنرستان و دانش آموزان شکل گرفت. مسیری که از کشف مساله آغاز و در خلال شک به مساله و کوشش در جهت رد یا تائید آن گام برداشت. پس از تائید مساله از طریق منابع مکتوب و مشاهدات میدانی به شناخت مساله نزدیک گردید. با توجه به نتایج کسب شده در مرحله شناخت به حل مساله و تدوین راهکارهای طراحی حیاط هنرستان پرداخته و در نهایت با تدوین توصیه های طراحی معماری به طراحی یک هنرستان دخترانه با ظرفیت 240 دانش آموز با هدف دستیابی به حیاط مطلوب و پاسخگوی نیازهای دانش آموزان در ساعات تفریح و غیر رسمی آموزشی می پردازد. مبانی نظری این پژوهش بر اساس مبانی مطرح در نظریات روانشناسی و شادی و عوامل موثر بر آن می باشد که با بررسی مدرسه شاداب و عوامل موثر بر شادابی دانش آموزان در مدارس ادامه یافته و فضای کالبدی مدارس از جمله حیاط مدارس را به عنوان عامل موثر بر شادابی دانش آموزان معرفی می نماید. این بخش با مطالعه وضعیت حیاط مدارس ایران و بررسی ایرادها و ایده آل های طراحی حیاط از طریق نظرسنجی و پرسشگری از دانش آموزان مدارس کامل می گردد. در بخش عملی این پژوهش، میزان کارائی نتایج بدست آمده از بخش تئوری پژوهش، در طراحی یک هنرستان دخترانه با هدف دستیابی به حیاط مطلوب و پاسخگو به عملکردهای مختلف حیاط در طول سال تحصیلی به کار گرفته شده است. ضمن آنکه بتواند نسبت به نیازهای دانش آموزان در اوقات تفریح و ساعات غیر رسمی آموزشی نیز پاسخگو باشد.